برای بقا و بهزیستی!

در طول تاریخ دور و حتی معاصر، مهاجرت عمدتا به دلیل جان سالم به در بردن از شرایط بحرانی و یا افزایش سلامت جسمی و روانی تحت تهدید بوده است.

اگر بخواهیم از دید تاریخ دور نگاه کنیم افراد در فصل های سرد و یا بسیار گرم به مکانی دیگر مهاجرت می کردند تا به منابع غذایی کافی دسترسی داشته باشند و یا بتوانند در دمای مناسب زندگی کنند.

البته که نگاه به مهاجرت از دیدگاه معاصر چیزی جز تاسف به همراه ندارد، چون عمدتا در چند صد سال اخیر مهاجرت به دلیل جنگ های متعدد درون کشوری یا منطقه ای بوده است. اگر به چند صد سال پیش نگاه نکنیم و معاصرترین رویداد تلخ اخیر را در نظر بگیریم، بر سر دولت آمدن طالبان در افغانستان است. به احتمال بسیار بالا آن تصویر دردناک منتشر شده در شبکه های اجتماعی را دیده اید که شهروندان افغانستان برای خارج شدن از مرز افغانستان و نجات از فشار طالبان به هواپیماها آویزان میشدند! اینجاست که این تصویر جامع تر از هر کلمه و تعریفی به پرسش “چرا مهاجرت” پاسخ می دهد: ” چون بقا! و چون می خواهم با صلح و رفاه زندگی کنم!”. 

در تقسیم بندی مهاجرت، ما دو نوع مهاجرت داریم:

• Migration   یا مهاجرت درون مرزی: یعنی مهاجرت از شهری به شهر دیگر به دلایل مختلف
• Immigration یا مهاجرت برون مرزی: یعنی مهاجرت از کشوری به کشور دیگر باز هم به دلایل مختلف

در نوع اول، یعنی مهاجرت درون مرزی، این جا به جایی به دلایل مختلف صورت می گیرد. دلایلی چون رسیدن به شرایط شغلی بهتر که عمدتا این دلیل منجر به مهاجرت از روستاها و شهرهای کوچک به شهرهای بزرگ می شود. مثلا مهاجرت از روستاها به تهران، مشهد و اصفهان که فرصت های شغلی بیشتری برای افراد وجود دارد. یا به دلیل دسترسی داشتن به آب و هوای بهتر و شلوغی کمتر. مهاجرتی که به این دلیل اتفاق می افتد مهاجرت معکوس نام دارد که جا به جایی از شهرهای بزرگ به شهرهای کوچک و یا عمدتا روستاها صورت می گیرد.  نوع دیگر مهاجرت هم که به دلیل تحصیلی اتفاق می افتد، دو نوع مهاجرت مستقیم و معکوس را در بر می گیرد.

نوع دوم مهاجرت، یعنی مهاجرت برون مرزی چند دلیل مشترک با نوع اول مهاجرت دارد، اما افرادی که این نوع از مهاجرت را انتخاب می کنند، حتی همان دلایل مشترک را هم با شدت و نیاز بیشتری احساس می کنند. برای مثال فردی که به دلایل شغلی مهاجرت می کند، در مساحت کشوری خود نتوانسته شغلی متناسب با توانایی های خود پیدا کند که او را اغنا کند و یا جایگاهی که بتواند پتانسیل های خود را به منصه ی ظهور برساند، نیافته است. همینطور دانشجویانی که قصد تحصیل در خارج از کشور می کنند، معمولا برای برخورداری از امکانات تحصیلی بیشتر، برخورداری از فرصت های پژوهشی بیشتر و یا اصلا گسترده کردن دامنه ی تجربیات خود این تصمیم را می گیرند.

طی تحقیقی که در سپتامبر 2021 در دپارتمان علوم انسانی دانشگاه برمن در آلمان منتشر شده، سطح رضایت از زندگی مهاجران، حتی از شهروندان محلی کشور مقصد بالاتر است. نتیجه ی این آزمایش نشان دهنده ی آن است که افراد با انتخاب محل زندگی همخوان با شرایط خود، رضایت از زندگی بالاتری را تجربه می کنند.

در پایان باید این اصل را به خاطر داشته باشیم که هر نوعی از مهاجرت، در هر زمانی و در هر بعد و مقیاسی که به زندگی، رشد و تعالی شما کمک کند، قطعا نجات دهنده است و ارزش سعی و تلاش را دارد.  انسان برای زندگی در یک خطه ی جغرافیایی، فرهنگی و اقتصادی آفریده نشده و قطعا بسیار سفر کردن، دل به دریا زدن و تجربه ی ناشناخته هاست که او را متعالی می کند.